Gisteren was ik naar een voorstelling van een uit Iran gevluchte cabaretier. Hij vertelde hoe het is om in Nederland te integreren. Gaandeweg de voorstelling keek ik niet alleen naar hem, maar ook naar mezelf.
Gisteravond zag ik de voorstelling ‘Saman Amini’s integratieplan’ van cabaretier, je raad ‘m al, Saman Amini. Hij vluchtte op zijn elfde met zijn gezin uit Iran naar Nederland. Door allerlei anekdotes te vertellen, laat hij in de voorstelling zien hoe het vervolgens is om te integreren in Nederland. Hoe je er steeds meer bij lijkt te horen, maar hoe sommige opmerkingen in bepaalde situaties je ineens weer doen inzien dat je ‘integratieniveau’ toch weer te wensen over laat. Dat mensen na zoveel tijd nog steeds niet je naam weten, bijvoorbeeld. Niet alleen dit soort situaties herken ik, gaandeweg de voorstelling kwam ik erachter dat er nog meer overeenkomsten zijn tussen het leven van iemand met een handicap en iemand met een migratie-achtergrond.
Wal en schip
Ik heb een lichte handicap. Daardoor zeg ik altijd dat ik tussen de wal en het schip val. Ik voel me niet helemaal thuis bij de wereld van mensen met een handicap. Tegelijkertijd hoor ik ook niet helemaal bij de wereld van mensen zonder een handicap. Ergens in mijn leven heb ik – bewust of onbewust – de keuze gemaakt om tot de wereld van mensen zonder een handicap te willen behoren. Wat volgde was een jeugd met frustraties en op de toppen van je kunnen presteren. Dat laatste leg ik natuurlijk mezelf op. Maar misschien is het ook het gevoel dat als ik dat niet zou doen, ik geen bestaansrecht zou hebben tussen de mensen die schijnbaar niets mankeren.
Nader tot elkaar
Iedereen wil erbij horen, iedereen wil zo min mogelijk opvallen. Amini dacht lange tijd dat hij daarvoor vooral zichzelf moest aanpassen aan de norm. Inmiddels weet hij, zo vertelt hij in de voorstelling, dat voor échte integratie beide partijen nader tot elkaar moeten komen. Dat geldt ook voor mensen met een handicap. Zij zijn afhankelijk van de mensen zonder een handicap voor wat betreft de toegankelijkheid van onze samenleving. Dit om het simpele feit dat die mensen zonder een handicap op dit moment nog bepalen in hoeverre er aandacht besteed wordt aan een toegankelijke samenleving. Het is zaak dat mensen met een handicap niet alleen gehoord worden, maar dat er echt iets gedaan wordt met hun bevindingen. Het mooiste is natuurlijk als mensen met een handicap zélf aan de knoppen zitten als het om toegankelijkheid gaat.
Écht contact
Mijn onzekerheid ligt meestal niet bij mijzelf, maar bij de ander: ziet diegene me wel om wie ik daadwerkelijk ben. Al een tijdje probeer ik in een Raad van Toezicht te komen. Ik denk dat ik in zo’n functie mijn analytische kant het beste tot z’n recht kan laten komen. De recruiter die de sollicitatie begeleidde, moest bij het bekijken van mijn cv aan haar zoon denken. Het zal wel iemand zijn die alles maar aanpakt en later wel z’n leven serieus vormgeeft, dacht ze. Waar ze niet bij stilstond, is dat je als iemand met een fysieke handicap je geestelijk misschien wel sneller ontwikkelt dan een leeftijdsgenoot die het liefst elk weekend in de kroeg staat. Daar kwam ze in ons gesprek achter. Soms zegt de mens meer dan de feiten, en moet je je eigen vooroordelen even opzij zetten om écht contact te maken.
