Afgelopen week publiceerde het VN-comité het rapport over de implementatie van het VN-verdrag handicap in Nederland. De vele zorgen over de voortgang daarvan worden nauwelijks beantwoord door het nieuwe kabinet.
In 2016 ratificeerde Nederland het VN-verdrag Handicap. Daarmee verplicht het Koninkrijk zich ertoe een samenleving te creëeren waarin mensen met een handicap een leven kunnen leiden dat gelijkwaardig is aan mensen zonder een handicap. Onderdeel van die ratificatie is dat een speciaal VN-comité om de zoveel jaar bekijkt wat de voortgang is van het inclusiever en toegankelijker maken van Nederland. Van de zomer was zo’n eerste hoorzitting waarin het comité sprak met ervaringsdeskundigen, belangenbehartigers en de overheid zelf. Het rapport van die hoorzitting deelt in de eerste alinea’s een paar complimenten uit. Zo kan het comité het waarderen dat er een nationale strategie is opgesteld en dat de Nederlandse Gebarentaal erkend is als officiële taal. Maar dan beginnen de conclusies pas.
Niet uitgevoerd, niet afdwingbaar
Want er is nauwelijks een artikel uit het VN-verdrag Handicap waarbij het VN-comité geen kritiek heeft op hoe de Nederlandse overheid acteert; in zo’n beetje alle levensdomeinen moeten mensen met een handicap het in Nederland ontgelden. Het begint er al mee dat het verdrag niet overal even goed in landelijk beleid is doorgevoerd. En dat niet alleen, het hangt maar van de gemeente af op welke ondersteuning je als burger met een handicap kan rekenen. En áls er al beleid is, wordt die volgens het VN-comité niet altijd uitgevoerd of is die niet afdwingbaar. Het gaat hier dan om de toegankelijkheid van vervoer, gebouwen en informatie. Diezelfde toegankelijkheid geldt ook voor het recht, waarbij rechtsgebouwen niet toegankelijk zijn, het moeilijk is om te procederen en het voor mensen met een laag inkomen ook te duur is.
Tweedeling
Verder constateert het VN-comité dat mensen met een auditieve beperking worden gekort in de uren die ze van het UWV krijgen voor de inzet van een tolk gebarentaal – nogal belangrijk als het Nederlands niet je moedertaal is, maar de gebarentaal. Het comité hekelt daarnaast het feit dat er in Nederland sprake is van een tweedeling in regulier en speciaal onderwijs, en dat er geen concrete uitwerking is van het doorvoeren van inclusief onderwijs. Er is een hoge mate van werkloosheid onder mensen met een handicap, en dan met name jongeren en vrouwen, en er is een ‘disproportioneel hoog risico’ van armoede onder mensen met een handicap. Na zo’n deprimerend rapport zou je willen ontspannen in het theater of bij de sportvereniging, maar – helaas – ook die zijn niet altijd toegankelijk.
Regeerprogramma
Handen uit de mouwen, zou je zeggen. Maar in plaats daarvan lijkt het nieuwe kabinet geen ‘bevlogen[heid]’ te hebben gevonden in het verder uitrollen van het VN-verdrag Handicap. Browsen in het regeerprogramma met de termen ‘handicap’ en ‘beperking’ leert dat het kabinet de Participatiewet ‘passender’ wil maken voor mensen met én zonder handicap, dat het geld uittrekt voor ‘de hoge kosten die mensen met een handicap maken voor vervoer’ en dat het kabinet openbaar vervoer toegankelijk wil maken, maar daar blijft het wel bij. Uit de algemene termen van ‘bestaanszekerheid’ en ‘mensen die nu nog aan de kant staan, (…) stimuleren aan het werk te gaan’ spreekt wel enige betrokkenheid, maar de vraag is of daarbij ook genoeg oog is voor de specifieke behoefte van mensen met een handicap. De gehandicaptengemeenschap houdt vooralsnog z’n hart vast.
