Gelijkwaardig leven
Ah, daar is ‘ie weer: het VN-verdrag Handicap, voluit VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. Dit verdrag is in 2016 door Nederland geratificeerd. Dit verdrag stelt kort gezegd dat mensen met een handicap een leven moeten kunnen leiden gelijkwaardig aan mensen zonder een handicap – en dat de aangesloten leden, overheden dus, zich moeten inzetten om dit op allerlei terreinen mogelijk te maken.
Welvarend land
Je zou zeggen dat een welvarend land als Nederland de mogelijkheden heeft om deze zelfopgelegde opdracht met voortvarendheid op te pakken. Niets is minder waar, vijf jaar later staan nog steeds veel mensen met een handicap aan de zijkant van de arbeidsmarkt. Reguliere scholen zijn nog lang niet allemaal voor iedereen toegankelijk en het is aan de coronacrisis en een stevige lobby vanuit ervaringsdeskundigen zelf te danken dat er nu meer gebarentolken op TV te zien zijn.
De slachtofferkaart
En ergens snap ik ook wel dat het langzaam gaat. Als je zelf niet ervaart hoe het is om een handicap te hebben, hoe moet je dan voelen welk een noodzaak het is dat de maatschappij toegankelijker wordt? Ik vind dat je als persoon met een handicap daarom niet voortdurend de slachtofferkaart kan spelen. Tuurlijk, soms wordt je er moedeloos van en ook ik maak met mijn milde beperking maar een fractie mee van de ontoegankelijkheid van onze maatschappij, maar wij mensen met een handicap hebben in zekere zin de verantwoordelijkheid mensen zonder een handicap te laten zien hoe het is om een beperking te hebben en waar je dan zoal tegenaan loopt.
Lef tonen
Maar dit alles neemt niet weg dat de overheid – en in haar verlengde ook andere organisaties – de taak heeft ervoor te zorgen dat iederéén mee kan doen aan de samenleving. Het zou mooi zijn als de overheid lef toont op dit onderwerp. Door bij alle beleidsvorming oog te hebben voor de gevolgen ervan voor mensen met een handicap, door ruimhartig geld te verstrekken aan organisaties die zich inzetten voor een inclusieve maatschappij én door via beleid binnen de eigen organisatie als wel als via wet- en regelgeving naar de rest van Nederland toe een norm te stellen. Het moet vanzelfsprekend worden dat mensen met een handicap gewoon mee kunnen doen.
Omslag in denken
Dit vraagt om een omslag in het denken. Lang hebben we in Nederland gehandeld vanuit het medische model. De wereld was ingericht op de valide mens. Wanneer je niet in dat hokje paste, moest jij als persoon een behandeling of een andere voorziening treffen om tóch met dat hokje uit de voeten te komen. Het VN-verdrag Handicap gaat echter uit van het sociale model: de samenleving moet zo ingericht zijn dat iedereen daar met zo min mogelijk aanpassingen in kan leven. Wanneer iemand dat niet lukt, is dat niet het probleem van dat individu, maar van de maatschappij. Door alles zo in te richten dat ook mensen met een handicap zich daar thuis in voelen, heb je 1) een omgeving waar iedereen zich prettig in voelt en bespaar je 2) veel geld doordat je niet voortdurend aanpassingen hoeft te vergoeden.
