Tijdens mijn deelname aan Minister van Gehandicaptenzaken leerde ik Jan Troost kennen. Geen idee wat voor man dat was, laat staan wat hij betekend had voor Nederland. Ik had toen nog niet kunnen bevroeden wat voor eer ik een paar jaar later zou hebben.
Mijn deelname aan de verkiezing voor een Minister van Gehandicaptenzaken was voor mij een mooie introductie in de landelijke inclusiebeweging. Dat was ook precies mijn doel, na een paar jaar lidmaatschap van het Student Disability Platform aan de UvA wilde ik meer. Ik werd een van de zes finalisten voor deze verkiezing, waardoor ik campagne moest voeren. Een van de doelen van die campagne was om zoveel mogelijk media-aandacht te krijgen. Dat hoef je mij geen twee keer te zeggen en dus greep ik alle aandacht aan die me voorgeschoteld werden. Zo ging ik op een regenachtige dag naar een woning in Amstelveen. Een of andere Jan Troost wilde mij interviewen. Geen idee wie deze man was, maar elke kijker was er een.
Wezenlijk
Jan wilde mij samen met een andere finalist in dezelfde regio volgen. Zo was hij ook aanwezig bij de live-uitzending en filmde hij – precies zoals we ons hem herinneren – vanuit zijn rolstoel zijn eigen beelden van het programma. Op zichzelf al opmerkelijk, hij kreeg zomaar een plaats pontificaal voor het podium. Het was pas na de uitzending dat mij iets begon te dagen. Hij interviewde nu niet alleen ons als afvallers, maar hij was ook de aanvoerder van de aandacht die winnaar Rick Brink kreeg. Deze man moest dus wel wat wezenlijks voorstellen. Wie was deze man in een rolstoel toch, vroeg ik me af. Na de heisa rond de verkiezingen gingen we allebei weer onze eigen weg. Maar deze man zou van invloed blijven op mijn eigen leven.
Aanjager en verbinder
Want Jan Troost was niet zomaar iemand. Hij was jarenlang het boegbeeld van de gehandicaptenbeweging, zoals hij dat zelf noemde. Negen jaar lang was hij voorzitter van de voorloper van Ieder(in) en vertegenwoordigde hij allerlei patiëntenverenigingen naar de politiek toe. Met speelse doortastendheid wist hij een weg te banen naar een toegankelijker en inclusiever Nederland. Dat werk beperkte zich niet alleen tot Nederland. Samen met politici, beleidsmakers en experts ondernam hij reizen naar het buitenland. Hij bekeek alles met zijn kritische blik en nam die kennis vervolgens weer mee in zijn werk. Zo legde hij een basis voor de emancipatiebeweging waar ik ook toe behoor. Tot aan zijn dood bleef hij niet alleen een aanjager, maar ook een verbinder: op de voorgrond als dat moest, op de achtergrond als dat effectiever was.
Ronde cirkel
Dit voorjaar werd bekend dat Jan leed aan slokdarmkanker en zou komen te overlijden. Een schok ging door de Nederlandse gehandicaptenbeweging, want het is wat als de geestelijk vader en de rots in de branding ineens wegvalt. Het toeval wilde dat ik net schreef voor Support Magazine, een tijdschrift over leven, wonen en werken met een beperking. Een interview met een stervende Jan Troost, kon niet ontbreken. Ik was benieuwd naar zijn laatste adviezen op het gebied van emancipatie in het algemeen en het leven met een beperking als individu. Voordat het blad naar de drukker ging, moest ik het artikel nog herschrijven – Jan was inmiddels overleden. Maar op een mooie manier was de cirkel rond: waar onze wegen begonnen met een interview, eindigde die ook, maar dan in omgekeerde rollen.
