Soms krijg je een opdracht die je niet alleen professioneel raakt, maar ook persoonlijk. Een paar weken geleden vroeg de Alliance Française Amsterdam mij een nagesprek bij een film te voeren. Zo stond ik in een filmzaal van het Ketelhuis te vertellen over mijn eigen leven met een handicap. En Français, bien sûr. Daarbij werd maar weer duidelijk: zet twee mensen met Cerebrale Parese naast elkaar en je hebt niet alleen overeenkomsten, maar ook verschillen.
Verstopt
Ik heb het over de film ‘Presque’. In deze film, gemaakt door de hoofdrolspelers zelf, rijdt de 40-jarige Igor tijdens het rondbrengen van groenten met zijn driewieler tegen de auto van Louis (58). Hij valt, waarna Louis hem naar het ziekenhuis brengt. Igor komt erachter dat Louis begrafenisondernemer is, wat hem fascineert. Hoewel Louis niet staat te wachten op de herhaaldelijke aandacht van Igor, laat Igor hem niet los. Wanneer Louis een lijk en een urn vanuit Zwitserland met de auto naar Zuid-Frankrijk moet brengen, verstopt Igor zich in de auto, om pas halverwege tevoorschijn te komen. Wat volgt is een wilde paar dagen aan de Côte-d’Azur waarbij Igor Louis emotioneel weet te ontdooien en Louis hem eindelijk accepteert als gewaardeerd vriend.
Hoofd vol citaten
Igor heeft niet alleen in de film een handicap, hij wordt ook gespeeld door een acteur met een handicap. Dat maakt de film niet alleen half-autobiografisch, het zorgt er ook voor dat de film tot in de details klopt. Zitten ze in een wegrestaurant te eten, wil Igor niet alleen een rietje voor zijn drinken, maar ook een lepel voor zijn eten. En net als ik moet Igor het vooral van zijn geest hebben. Zijn hoofd zit vol met citaten van filosofen die hij te pas en te onpas uit zijn mouw schudt. Niet dat ik nou zo belezen ben, maar ik voel wel de gedachte dat dat zijn enige echte wapen is om zich in de markt te prijzen. (Al weet hij dat niet altijd te doseren.)
Prostituée
Dat blijkt ook tijdens de paar dagen in Zuid-Frankrijk. De verstokte vrijgezel Louis heeft een prostituée besteld, maar Igor, die in het hotel een kamer met tussendeur naast Louis heeft, komt er steeds tussen, waardoor Louis niet de rust vindt om de daad bij het woord te voegen. Igor had daarvoor op de gang met die prostituée staan praten, waardoor deze geïntrigeerd was geraakt door hem. Ze besluit in plaats van Louis Igor te gaan verwennen. En nu komt het: dat gaat niet vanzelf. Want Igor vervloekt zijn lichaam, vindt het maar lelijk, en geeft zich daarom niet zomaar over. Het leidt tot een van de mooiste scènes uit de film over een onderwerp dat vaak onderbelicht blijft bij mensen met een handicap.
Ongenadig
Naast de gelijkenissen zag ik ook verschillen met Igor, of beter: Alexandre Jollien. Alexandre heeft tot zijn twintigste in een instelling voor mensen met een handicap gewoond. Dan mis je een bepaalde ontwikkeling. Op zijn veertigste heeft de Igor nog altijd geen vrienden en leeft hij op sociaal gebied ook op een ander tempo dan mensen zonder een handicap. Het opgroeien in een wereld met mensen zonder een handicap mag dan harder zijn, je krijgt er wel de bagage mee die je later hard nodig hebt. (Al moet ik zeggen dat mijn seksuele ontwikkeling tot nu toe ook nog niet eentje is om over naar huis te schrijven.) Een beschermende moeder zoals die van Igor lijkt prettig, maar het leven is soms ongenadig en alleen met vallen en opstaan kom je er.
