Ik zag in Nieuwsuur een item over het verdwijnen van het met de hand schrijven. Hierin werd het schrijven met de hand als beter voorgesteld dan op de computer. En toegegeven: het schrijven met de hand heeft iets romantisch. Toch heeft het ook iets validistisch: wat nou als de computer je enige stem is?
Verlies
Ik zal het nooit vergeten. Het was in de studeerkamer op de eerste verdieping waar mijn moeder mij op schot nam om te vertellen dat ik als achtjarige vanaf dan op de computer zou schrijven. Ik barste in tranen uit. Ik wilde niet anders zijn dan de andere kinderen. Daar hoorde nou eenmaal bij dat je met de hand schreef. Tot dan toe had ik dat ook gedaan. Weliswaar met kramp in mijn hand tot gevolg die ik er weer uitwreef met massageolie, maar ik deed het wel. De mededeling dat ik voortaan met een computer zou schrijven, voelde misschien wel als een soort verlies. Alle moeite van daarvoor voor niks. Het was voor mij een ultieme realisatie dat ik anders was dan anderen.
Zweedse puzzels
Toen ik de computer eenmaal had, begreep ik de keuze. Ik kon nu sneller en langer schrijven met minder pijn, en wat ik schreef was beter leesbaar. Het is als iemand die na jarenlang moeilijk lopen een rolstoel aangemeten krijgt. Je kunt medelijden hebben met zo iemand, maar de vrijheid die diegene ervoor terugkrijgt weegt op tegen het feit dat het een aanpassing is die niet veel mensen hebben. Door de computer hoefde ik me nu niet meer bezig te houden met het schrijven zelf, maar kon ik mij concentreren op wát ik wilde schrijven. Zonder de computer had ik niet de schrijfvaardigheid die ik nu heb. Bij het schrijven met de hand ging de focus naar korte stukjes. Zweedse puzzels vul ik nog steeds het liefst met een pen in.
Geëxperimenteerd
Soms droom ik er wel eens over dat ik in de jaren 60 leef. De tijd van Harry Bannink en Annie M.G. Schmidt. Wat had ik graag willen verkeren in de creatieve kringen van die tijd. Het lijkt wel alsof er meer mogelijk was in die tijd, alsof er meer geëxperimenteerd werd. Misschien komt dat ook wel doordat alles langzamer ging. Het schrijven op een typemachine duurt natuurlijk langer dan op de moderne computer en vervolgens is het ook nog zo dat je het document niet even snel naar iemand mailt. Maar dan bedenk ik mij dat zo’n typemachine helemaal niet fijn typen is. Het toetsenbord ligt voor mij veel te hoog, en dan moet je ook nog eens aardig wat kracht kunnen zetten.
Culturele armoede
Als ik geen handicap had gehad, was ik het wel met de sprekers in Nieuwsuur eens geweest. Het ritueel van het schrijven van een brief heeft een sfeer dat gekoesterd mag worden, en de computer leidt ergens ook tot een culturele armoede. Toch vind ik dat we de uitvinding van de computer ook moeten vieren. Dit heeft ertoe geleid dat meer mensen kunnen schrijven dan een halve eeuw geleden. Maar ook spreken, want een halve eeuw geleden waren er ook nog geen spraakcomputers. Hierdoor kunnen mensen van zich laten horen die anders misschien niet eens een stem hadden gehad. Zonder de computer had ik dit blog weliswaar kunnen schrijven, maar had ik vervolgens dagenlang last gehad van de kramp in mijn hand. Dat lijkt me niet iets wat je de ander zou wensen.
