In Nederland heb je als persoon met een handicap nog te vaak het nakijken. Niet in New York City, waar het vanzelfsprekend lijkt om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen. Totdat je een winkel in wil.
Afgelopen week was ik met mijn tante en oma in New York City. Mijn oma maakt gebruik van een rollator, en daardoor heb ik met extra aandacht naar de toegankelijkheid gekeken in deze wereldstad. Wat het eerst opvalt is de fysieke toegankelijkheid. Hoewel blindegeleidelijnen (haast) overal ontbreken, heeft elke straathoek een rolstoeltoegankelijke drempel. Sterker nog: als door wegwerkzaamheden die drempel buiten bereik ligt, wordt er met asfalt zelfs eentje geïmproviseerd. De straten zijn breed, (over het algemeen) vlak, en diverse gebouwen hebben een rolstoeltoegankelijke toegang. Er is een plattegrond beschikbaar met rolstoeltoegankelijke metrostations, en op een website kun je zien of de liften van die stations het ook daadwerkelijk doen.
Dubbelklappen
In de bus hoeft de chauffeur niet handmatig een oprijplaat uit te schuiven, maar deze klapt automatisch naar buiten toe open. Zowat alle banken vooraan in de bus zijn dubbel te klappen, waardoor je zelfs met een hele groep rolstoelers zou kunnen meereizen. Je voelt dus dat inclusie hier een vanzelfsprekendheid is, ook in de sociale omgang. Ben je nog niet eens de bus in, gaan mensen al verzitten om plaats te maken voor je rolstoel. Zit je met iets te stoeien, is er altijd wel iemand in de buurt die je wil helpen. We gingen met de ferry naar het Vrijheidsbeeld. Bij het uitstappen van de ferry wees een medewerker ons telkens op een bankje op de kade. Daar konden we op de terugweg wachten op de ferry, en daardoor nog als eerste aan boord gaan ook.
Erkenning
Het valt me op dat zo’n sociale sfeer mogelijk is in een grote stad als New York. Daar kunnen we in Nederland nog wat van leren. Vaak is het – zeker bij sociale toegankelijkheid – helemaal niet zo moeilijk om met mensen met een handicap rekening te houden. Het gaat erom dat je erkent dat mensen met een handicap vooral mensen zijn die net als ieder ander mee willen doen aan de maatschappij. Soms hebben ze daar een zetje bij nodig. Dat betekent dat je helpt als dat nodig is, maar niet zonder eerst aan diegene te vragen of die hulp wil hebben. Je moet alleen wel af en toe out-of-the-box kunnen denken, want mensen met een handicap passen domweg niet altijd in het vooraf bedachte hokje.
Hokjesdenken
Toch heeft ook New York last van hokjesdenken. Want wat ben ik blij dat winkels in Nederland vaak automatische deuren hebben in plaats van die loodzware deuren die je aan de andere kant van de plas overal tegenkomt. Op het vliegveld van New York mochten we alleen de rijen overslaan als mijn oma met een rolstoel werd vervoerd. En mijn oma mocht als een van de eerste boarden, maar dan met slechts een medereiziger. Het is dat de medewerker scherp opmerkte dat ook ik behoefte heb aan meer tijd en ruimte, anders had een van ons kunnen wachten. De volgende keer moest ik maar een sunflower keycoard vragen. Je kunt nog zoveel beleid schrijven, uiteindelijk gaat het om maatwerk in de praktijk.
