Hoe een lead je het stuk in leidt

25 jan 2023

Wat je nu leest, noem je een lead. Deze zijn er om je het stuk in te trekken. Eerst informeer ik je dat ik in dit blog zal vertellen over hoe zo’n lead precies opgebouwd is, om je vervolgens het bos in te sturen: aan het eind van dit blog volgen excuses.

Je ziet ze vaak in kranten en tijdschriften, maar ook online: leads. Ze zijn de eerste deel van een tekst, vaak vetgedrukt of cursief. Ze beschrijven in een paar korte zinnen de strekking van de rest van het artikel, zonder meteen te veel prijs te geven. De bedoeling is namelijk, het woord zegt het al, om de lezer het artikel in te trekken. En een lead die in de eerste regels alles al prijsgeeft, geeft geen aanleiding tot doorlezen. Maar soms is een lead ook een manier om de belangrijkste informatie uit te lichten. Dat zie je met name bij de kleine krantenberichtjes. De snelle lezer kan in dit geval na de lead door naar het volgende artikel, de geïnteresseerde lezer laat zich verder informeren met de details uit de rest van het artikel.

 

Snoepje

Als freelancer bij het Noordhollands-Dagblad had ik in het begin de neiging om in de lead het hele artikel recht te doen. Inmiddels weet ik dat het daar helemaal niet om gaat. Je moet een kat ook niet meteen alle snoepjes geven, daar wordt ‘ie lui en dik van en op den duur blasé. Nee, je moet die kat moeite laten doen: je moet ‘m laten zien waar ongeveer je dat snoepje neerlegt, om ‘m er vervolgens zelf naar te laten zoeken. Dan moet die kat het ineens hoe dan ook hebben. Hetzelfde werkt het ook met een lead. Je moet een lezer in de eerste twee zinnen net genoeg meegeven dat die weet waar het artikel ongeveer over gaat, om ‘m dan met een scherpe vraag of een plompverloren citaat op pad te sturen. Ga maar zoeken!

 

Die ene vraag

Hoewel ik zelf schrijvend journalist ben, trap ook ik nog vaak in het trucje. Ik ben een vervend NRC-lezer en de NRC heeft nogal eens de neiging om heel lange artikelen te schrijven. Na het derde lange artikel geef ik de moed op en lees ik met een gezonde dosis wantrouwen de lead van de volgende long read. Dat gaat lang goed. Totdat die ene vraag aan het einde weer komt en ik het niet laten kan die vraag onbeantwoord te laten. Neem bijvoorbeeld deze lead uit de economiekatern van de NRC van afgelopen weekend: “Onrust in de industrie. Grote energieverbruikers krijgen niet meer vanzelfsprekend staatssteun bij verduurzaming.” So far, so good. Maar die lead was nog niet afgelopen: “Of sommige wel?” Huh?! Wie, waarom en hoe? Gevangen! Nu moet je het artikel wel lezen.

 

Misleid

Tot een paar weken geleden was ik onbedoeld geniepig bezig. Ik gebruikte in mijn blogs weliswaar de technieken van een lead (alhoewel misschien niet allemaal even effectief), maar ik markeerde ze niet als zodanig. Mijn blogs begonnen zomaar met een stuk tekst en daaronder pas het eerste deelkopje. Daarmee heb ik jullie allemaal misleid. Jullie werden zó het artikel ingezogen zonder dat er de waarschuwing van de vetgedrukte letter op stond. Daar wil ik bij dezen mijn excuses voor aanbieden. Ik heb jullie hiermee kostbare tijd afgenomen. Declaraties voor geleden schade mogen naar info@thijsdoet.nl. Een paar weken geleden ging ineens het licht aan. Tegenwoordig maak ik de eerste alinea standaard vetgedrukt. Dat oogt misschien wat druk zo bij elkaar, maar het is wel duidelijk.

meer berichten

De ba­sis­mo­de­ra­tie van John Ma­yer

De ba­sis­mo­de­ra­tie van John Ma­yer

Gisteravond was ik naar een concert van John Mayer in de Ziggo Dome. Hij bleek niet alleen een steengoeie muzikant, maar ook een begenadigd gastheer. Een analyse. De Ziggo Dome is een enorm grote zaal, er kan maar liefst 17.000 man in. Dat is krap 10 keer Carré! Het...

Aan de slag met de werk­a­gen­da

Aan de slag met de werk­a­gen­da

Onlangs heeft het ministerie van VWS de nationale strategie implementatie VN-verdrag Handicap vastgesteld. Een paar weken geleden had ik de eer de feestelijke bijeenkomst hierover te leiden. De teneur: het is een heugelijk feit, maar we hebben nog genoeg te doen. Een...